1   

Θάνο Καραγεωργίου, ποιος σκότωσε τον Πολ Σέλντον;

Το σίγουρο είναι ότι έχουμε πολλούς υπόπτους ! Τον Πολ Σέλντον, έναν καταξιωμένο συγγραφέα ελαφρών ιστοριών μυστηρίου, μπορεί να τον σκοτώσουν το κοινό του , η δημοσιότητα, οι μόδες, ή και ο ίδιος ο εαυτός του ακόμη. Το ζήτημα είναι να δούμε τα κίνητρα του θύτη πίσω από μια τέτοια ιδιάζουσα δολοφονία. Και το κατά πόσο το θύμα είναι άμοιρο των ευθυνών του. Οι απαντήσεις δίνονται πληρέστερα στη νέα παράσταση “Ποιος σκότωσε τον Πολ Σέλτον;”, στην οποία ανέλαβα να συνθέσω τη μουσική. Η παράσταση είναι αποτέλεσμα της συλλογικής δουλειάς της ομάδας The Young Quill, μιας ομάδας νέων καλλιτεχνών του θεάτρου που έχει τη βάση της στο Λονδίνο και απαρτίζεται από την Αικατερίνη Παπαγεωργίου στη σκηνοθεσία , τον Alexander Gunnarson και τη Σοφία Μαυρομιχάλη στα σκηνικά και στα ενδυματολογικά και τον Κωστή Μουσικό στο σχεδιασμό του φωτισμού. Είναι η δεύτερη συνεργασία μας μετά το έργο “Στο Παγκάκι” που είχε παρουσιαστεί φέτος τον Ιανουάριο στην Αθήνα.

Αν ο Πολ Σέλντον είναι ο νέος καλλιτέχνης στην Ελλάδα του 2019, ποια είναι η Άννι Γουίλκς;

Ο καλλιτέχνης πάντα είχε πολλούς επίδοξους δυνάστες. Πρώτος είναι το κοινό και οι απαιτήσεις αυτού. Σε μια ιδανική περίπτωση, η αισθητική του κοινού βρίσκεται σε ένα επίπεδο υψηλό, οπότε ο καλλιτέχνης παράγει έργο, το οποίο ανταποκρίνεται σε αυτό και ταυτόχρονα καλύπτει δημιουργικά αλλά και υλικά τον ίδιο. Συχνά, όμως, η απαίτηση του κοινού δεν περιλαμβάνει ένα έργο περίπλοκο, που θα χρειαστεί χρόνο για να γίνει λογικά κατανοητό. Οπότε, σε μια αγορά που επικρατεί το εύπεπτο προϊόν, είναι επόμενο να περιθωριοποιούνται δημιουργοί που δεν συμβιβάζονται ως προς τον παράγοντα αυτόν. Σήμερα ειδικά δυνάστης του καλλιτέχνη θα μπορούσε κάλλιστα να θεωρηθεί και η μανιώδης προσκόλληση στην πολιτική ορθότητα. Ξαφνικά, εμφανίζονται από παντού υπέρμαχοι των δικαιωμάτων, που φορώντας μανδύα ιεροεξεταστών καταδικάζουν καλλιτέχνες και ανθρώπους με δημόσιο λόγο εις θάνατον. Σαφώς και πρέπει σύσσωμη η κοινωνία να καταδικάζει κάποιες τοξικές της τάσεις, αλλά το κυνήγι μαγισσών που έχει στηθεί τα τελευταία χρόνια είναι επίφοβο και περιχαρακώνει την ελευθερία της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Είναι η μουσική/τέχνη το αντίδοτο στη μιζέρια;

Σαφώς η τέχνη έχει και αυτόν τον σκοπό. Αλλά αντίδοτο όχι με την έννοια της καταστολής. Θα έλεγα πως η τέχνη βοηθά το άτομο να συμβιβαστεί με την θλίψη, να αποσυμφορηθεί από πάθη και να ζήσει με ηπιότητα και νηφαλιότητα. Όπως έχει γράψει ο Νίτσε, η τέχνη μάς δείχνει με μια υπέροχη χειρονομία πως ο κόσμος του πόνου είναι απόλυτα αναγκαίος, για να μπορέσει το άτομο να δημιουργήσει το όραμα που το αποζημιώνει και να συνεχίσει ήρεμο την ενατένιση στη θαλασσοδαρμένη βάρκα του.

Έχεις γράψει ότι οι ήρωες του έργου συμβολίζουν το νόμο και το θάνατο. Ποσό δύσκολο είναι να αποδώσεις γενικές έννοιες σαν αυτές μέσα από τη μουσική;

Σε τέτοια ζητήματα συμβολισμού στη μουσική, το δύσκολο είναι να βρεθούν οι κατάλληλες λύσεις. Η μουσική ως άυλο είδος τέχνης επιδρά στο υποσυνείδητο και συνεπώς δεν είναι δυνατόν με τη λογική και μόνο να γίνουν κατανοητοί οι συμβολισμοί που τίθενται. Πρέπει επομένως να δοθεί έμφαση στην αρχιτεκτονική δομή της μουσικής σύνθεσης, η οποία θα εξυπηρετήσει τον σκοπό του έργου. Εξαιρετικές λύσεις σε τέτοια ζητήματα έδιναν οι συνθέτες εδώ και πολλούς αιώνες. Συναντάμε τέτοιες  ήδη από τον 16ο αιώνα στα μαδριγάλια και φτάνουμε να βλέπουμε επαναστατικές λύσεις μέχρι και στον 20ο αιώνα, όπως στο μνημειώδες "The unanswered question" του Charles Ives.

Τι feedback πήρατε από τον κόσμο στην πρεμιέρα; Πιστεύεις ότι πέρασε το συναίσθημα που θέλατε;

Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν πολύ θετική στην πρεμιέρα μας. Όλη η ομάδα δουλέψαμε κοντά ο ένας στον άλλον και έτσι το αποτέλεσμα ήταν πολύ δεμένο. Από τα σχόλια του κοινού, κατάλαβα ότι πέρασε το συναίσθημα που επιθυμούσαμε. Η Αικατερίνη Παπαγεωργίου δημιούργησε μια πολύ καθαρή και άρτια σκηνοθεσία και σε συνδυασμό με τις εξαιρετικές ερμηνείες των ηθοποιών, θεωρώ πως πέτυχε το στοίχημα του έργου.

Τι διαφορά έχει να γράφεις μουσική για το θέατρο σε σχέση με τη μουσική για κάποιο δίσκο ή παράσταση; 

Πράγματι υπάρχουν πολλές διαφορές στις δυο αυτές συνθήκες. Η μουσική σύνθεση σε ένα δίσκο είναι αυθύπαρκτη, είναι ένα έργο από μόνη της. Αν προσπαθήσουμε να ντύσουμε μια παράσταση με μουσική αυθύπαρκτη, το αποτέλεσμα θα είναι ενδεχομένως αμφιλεγόμενο, διότι υπάρχει ο κίνδυνος να υπερκαλύψει την υπόλοιπη δράση. Μια άλλη διαφορά εντοπίζεται στη δημιουργική διαδικασία. Στην αυθύπαρκτη (ας την πούμε απόλυτη) μουσική, ο ίδιος ο συνθέτης θέτει την κατεύθυνση και το όραμα του έργου. Αντίθετα, στο θέατρο ή στον κινηματογράφο η μουσική πρέπει να συμβαδίζει με το όραμα του σκηνοθέτη και των υπόλοιπων συντελεστών. Μια πιο πρακτική διαφορά όμως είναι η μορφή και η διάρκεια των έργων. Στο θέατρο απαιτούνται μικρά τμήματα που συνδράμουν στη συναισθηματική κατάσταση του θεατή. Στην απόλυτη μουσική, χρησιμοποιούνται εκτεταμένες μουσικές φόρμες που δίνουν στο έργο σκελετό και υπόσταση.

Θα προσέγγιζες διαφορετικά τη μουσική του έργου εάν προοριζόταν για ταινία; Γιατί;

Γενικά, η μουσική για μια ταινία έχει άλλη φυσιογνωμία από τη μουσική που έχει γραφτεί για μια θεατρική παράσταση. Επειδή η εικόνα της ταινίας είναι τόσο πυκνή σε πληροφορία, η μουσική μπορεί να γίνει πιο αφαιρετική στο πλαίσιο αυτό. Αλλά στο συγκεκριμένο έργο, επειδή υπάρχει και η προϊστορία της ταινίας Misery, ολόκληρη η ατμόσφαιρα έγινε αρκετά κινηματογραφική. Συνεπώς και η μουσική κινείται σε τέτοια μήκη κύματος. 

Από που άντλησες έμπνευση για τη μουσική της παράστασης; Ποιες είναι οι μουσικές σου επιρροές στη συγκεκριμένη δουλειά;

Οι επιρροές μου ήταν αρκετά ετερόκλιτες θα έλεγα στο έργο αυτό. Σταθερά σημεία αναφοράς μου ως προς τα κομμάτια της θεματικής επεξεργασίας και της αρμονίας είναι συνθέτες του 20ου αιώνα, όπως ο Heitor Villa-Lobos, ο Debussy αλλά και ο μεγάλος της jazz Bill Evans. Επίσης, σε κάποιο σημείο έμπνευση αποτέλεσε και ο χαρακτήρας της θρησκευτικής λειτουργίας και της πολυφωνίας που την διακατέχει. Ως προς την υφή των ηχοχρωμάτων διάλεξα ήχους ηλεκτρονικούς, οι οποίοι ταίριαζαν περισσότερο στην ατμόσφαιρα που θέλαμε να επιτύχουμε.

Ποιος σκότωσε τον Πολ Σέλντον;
Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή
Θέατρο 104